Makaleler
İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI VE PROGRAMI TAMAMLAYANLAR İÇİN SGK PRİM TEŞVİKİ UYGULAMASI
6645 sayılı kanunun 28.maddesi ile işverenlere yeni teşvik imkanları sağlanmıştır. Aşağıda uygulamaya ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
İşbaşı Eğitim Programı İşkur tarafından işsizliğin azaltılmasına yönelik olarak yürütülen, Kuruma kayıtlı işsizlerin yine Kuruma kayıtlı işyerlerinde (işverenler 81 ilde bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerinden ve 61 ilçede bulunan hizmet merkezlerinden kayıt yaptırabilirler) sahip oldukları mesleki bilgilerini uygulama yaparak pekiştirmelerini, iş ve üretim süreçlerini bizzat görerek öğrenmelerini sağlamayı amaçlayan bir işi işbaşında öğrenme programıdır.
Aktif İşgücü Yönetmeliğinin 50.maddesinin 1.fıkrasında ‘’İşverenlerden iki ile on arasında çalışanı bulunanlar bir, on bir ve üzerinde çalışanı olanlar ise fiili çalışan sigortalı sayısının onda biri kadar işbaşı eğitim programı katılımcısı talep edebilir. İşverenlerce katılımcıların en az yüzde ellisinin program sonunda istihdamının taahhüt edilmesi durumunda, fiili çalışan sigortalı sayısının en fazla yüzde otuzuna kadar katılımcı talep edilebilir.Söz konusu talebe ilişkin uygulama esasları Genel Müdürlükçe belirlenir’’ denilmektedir.
Program ile amaçlanan mesleki deneyimi veya iş tecrübesi olmayan kişilere mesleki deneyim ve iş tecrübesi kazandırılarak bu kişilerin istihdam edilebilirliklerinin arttırılmasıdır. Bir diğer amacı ise nitelikli işgücü temin etmekte zorlanan işverenlere işe alacakları kişileri işyerinde belli bir süre gözlemleyerek ve eğitim vererek kişiler hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olma ve işe alma konusunda isabetli bir karar verme imkanı sunmaktır.
İşverenlerin avantajları nelerdir;
1-İşe almayı planladıkları kişilerin mesleki gelişim ve deneyim kazanmasını gözlemleme,
2-Herhangi bir maliyete katlanmadan potansiyel işçilerini yetiştirme, (program kapsamında çalışma en fazla 320 gün sürebilir ve katılımcıya 2016 yılında günlük net 50,00 TL net ücret ve iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primi ile genel sağlık sigortası prim giderleri İşkur tarafından ödenir.)
3-İşgücü maliyetinin azalması ile rekabet avantajı sağlama,
4-Katılımcılara yaptıkları ekstra ödemeleri vergi matrahından düşme imkanı, İşbaşı eğitim programlarına katılanlara Kurumumuzun yaptığı ödemelere ek olarak işveren tarafından ödeme yapılırsa bu ödemelerin brüt asgari ücretin yarısına kadar olan tutarı, vergi matrahından indirilebiliyor. (193 sayılı GVK Md. 40/11)
5-Program kapsamında istihdam zorunluluğu yoktur. Ancak 1 yıl içinde tekrar yararlanmak istenirse o zaman daha önce katılan kişilerin % 20’sini en az 60 gün istihdam etme zorunluluğu vardır.
(Yönetmelikteki hükümden farklı olarak, 30 Aralık 2016 tarihli Genel Müdürlük talimatına göre İstihdam şartı şu şekildedir.: İşverenin en az %50 istihdam taahhüdü vermesi ve program sonunda katılımcıları program süresi 60 günden az olanlar için en az 60 gün, diğer programlarda ise program süresi kadar istihdam etmesi gerekmektedir.)
6-Katılımcıları programdan sonra istihdam ederek sgk teşviklerinden yararlanılabilir. Bu teşvik, % 5 prim teşviki uygulandıktan sonra kalan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait oranına göre ve asgari ücret üzerinden hesaplanacak tutarın tamamını kapsayacaktır. Teşviklerden yararlanabilmek için gereken şartlar;
a-18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük olmak
b-31.12.2017 tarihine kadar başlatılan işbaşı eğitim programlarını tamamlayanlar (24.12.2017 tarihli BKK)
c-Programın bitiminden sonra en geç 3 ay içerisinde programı tamamladıkları meslek alanında istihdam
d-İşe alındıkları yıldan bir önceki takvim yılında işyerinden bildirilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısının ortalamasına ilave olması
e-İşe alındıkları işyerinin imalat sanayi sektöründe faaliyet göstermesi halinde 42 ay
f-Diğer sektörlerde 30 ay sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanıyor.
Program uygulanacak işyerleri;
1-4857 sayılı İş Kanunu veya 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4/a. maddesine tabi olarak en az iki sigortalı çalışanı bulunan,
2-Kuruma kayıtlı işverenler, dernekler, vakıflar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, meslek birlikleri, sendikalar, ticaret ve sanayi odaları, noterler vb. işverenler işbaşı eğitim programlarından faydalanabilir.
5018 Sayılı Kanun’un ekinde yer alan I Sayılı cetveldeki genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, II Sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler olan Yüksek Öğretim Kurulu, üniversiteler ve ileri teknoloji enstitüleri ile özel bütçeli diğer idareler, III sayılı cetvelde yer alan düzenleyici kurumlar( RTÜK, SPK, BDDK gibi), IV sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları, belediyeler, il özel idareleri, Türkiye İş Kurumu tarafından Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında yaptırım uygulanan işyerlerinde yaptırım süresinde, iş başı eğitim programı düzenlenemez.
Programdan faydalanmak isteyen ve belirlenen şartları sağlayan işverenler, İşkur tarafından kendilerine tahsis edilen iş ve meslek danışmanları veya görevlendirilecek personel aracılığı ile ya da doğrudan il müdürlüklerine /hizmet merkezlerine gelerek taleplerini iletebilirler. İşverenin program düzenleme talebi, ivedilikle değerlendirilerek gerekli şartların sağlanması durumunda program düzenlenir.
Programın amacı katılımcılara mesleki deneyim kazandırarak istihdam edilebilirliklerini artırmak olduğundan, hiçbir vasıf gerektirmeyen alanlarda örneğin beden işçisi,temizlik görevlisi,taşıma işçisi,çaycı vb. alanlarda proğramdan faydalanmak mümkün değildir.
( 30.12.2016 tarihli Genel Müdürlük talimatı gereği işverenin İş Kanunu 30. Md. gereği engelli çalıştırma zorunluluğu varsa, engelli kadrosunun dolu olması gerekmektedir.)
İşverenin Yükümlülükleri;
Aktif İşgücü Yönetmeliğin 48. maddesine göre, işveren tarafından işbaşı eğitim programı sorumlusu olarak belirlenen kişi, katılımcının programın amacına uygun şekilde mesleğini iş başında öğrenmesi ve tecrübe kazanması için gerekli kolaylığı sağlamak ve katılımcıya sadece program düzenlenen meslek ile sınırlı olmak üzere görev vermekle yükümlüdür. Katılımcının program amacı dışında görevlendirildiğinin Kurumca tespiti halinde işverenin uyarılması, ancak bu uyarıya rağmen durumun devam etmesi halinde sözleşmenin fesh edilmesine il müdürlüğü karar verecektir. Bu kapsamda sorumlu, Katılımcı Değerlendirme Formunu (EK-19) düzenli olarak doldurmak ve işveren tarafından aylık olarak düzenlenen kursiyer devam çizelgeleri ile birlikte il müdürlüğüne gönderilmesini temin etmekle yükümlüdür. İl müdürlüğü bu formları değerlendirip, programın devamı ile ilgili uygulamaları yönlendirecektir. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli önlemleri almak zorundadır. Katılımcının eğitim aldığı sırada iş kazası geçirmesi durumunda kaza, işveren tarafından, kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhâl, Sosyal Güvenlik Kurumuna ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde bu konu ile ilgili mevzuat hükümlerine tabi olarak bildirilir.
İşverenden programın başladığı tarihe ilişkin fiili çalışan sayısını gösteren bir taahhütname (EK-33) alınacaktır. işverenin programın bittiği tarihteki fiili çalışan sayısının, programın başladığı tarihteki fiili çalışan sayısından düşük olduğunun tespiti halinde; işveren bu tespit tarihinden itibaren bir ay içerisinde programın başladığı ve bittiği tarih arasındaki fiili çalışan sayıları arasındaki farka karşılık gelecek sayıda kişiyi istihdam ettiğini bir aylık sürenin bitiminden itibaren en geç beş işgünü içinde il müdürlüğüne işe giriş bildirgesi ile birlikte bildirmezse işveren ile bu bir aylık sürenin son gününden itibaren on iki ay süreyle Yönetmelik kapsamında kurs ve program düzenlenmeyecektir. Bunun dışında herhangi bir maddi yaptırım uygulanmayacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, işverenin söz konusu istihdamı tespit tarihinden itibaren bir ay içerisinde yerine getirip getirmediğidir.
Bu doğrultuda, programın bitiş tarihindeki fiili çalışan sayısının kontrolünün sağlıklı biçimde yapılabilmesi için işveren tarafından programın bittiği aya ait sigortalı hizmet listelerinin mücbir sebepler hariç en geç izleyen ayın son iş gününe kadar il müdürlüğüne/hizmet merkezine ibraz edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde programın bittiği ayı takip eden ayın son iş gününden itibaren işveren ile on iki ay süre ile Yönetmelik kapsamında kurs ve program düzenlenmeyecektir.
Örnek (E) işvereninin 21.07.2014 tarihinde başlayan işbaşı eğitim programında bu tarih itibariyle 37 fiili sigortalı çalışanı bulunmaktadır. 15.12.2014 tarihinde program bitmiş ve 23.01.2015 tarihinde aralık ayı sigortalı hizmet listeleri vasıtasıyla yapılan tespitte programın bittiği tarih itibariyle işverenin 36 fiili çalışanı olduğu görülmüştür. Bu durumda işverenden 23.02.2015 tarihine kadar 1 kişiyi istihdam ettiğini en geç 28.02.2015 tarihine kadar işe giriş bildirgesi ile belgelemesi istenecektir.23.02.2015 tarihi yükümlülüğü yerine getirmek için en son tarih olduğundan 23.02.2015 ile 28.02.2015 tarihleri arasında gerçekleştirilen istihdam dikkate alınmayacaktır. İşveren, bu yükümlülüğü yerine getirmezse 23.02.2015 tarihinden başlamak üzere işveren ile 12 ay süreyle Yönetmelik kapsamında kurs ve program düzenlenmeyecektir.
Kontenjanların belirlenmesi;
Aktif İşgücü Yönetmeliğin 49. maddesinin ilk fıkrasına göre, işbaşı eğitim programına katılabilecek kişi sayısı, programın başlama tarihi itibarıyla aynı il sınırları içerisinde, aynı işverene bağlı işyerlerinde programın başladığı tarihe ait fiili çalışan sayısını gösteren belgede yer alan çalışan sayısı üzerinden, kontenjan oluşturmak suretiyle belirlenir. Söz konusu belge sigortalı hizmet listesi olup, işveren tarafından ilgili tarihe ilişkin sigortalı hizmet listesinin ibraz edilememesi durumunda alınacak taahhütnamede belirtilen çalışan sayısı üzerinden kontenjan hesaplanır. Kontenjan hesaplamasında programın başladığı tarihe ait sigortalı çalışan sayısı belirlenirken o tarihte fiilen çalışan kişiler esas alınır. Dolayısıyla o tarihte veya daha önce işten çıkan/çıkarılan kişiler ile ücretsiz izin vb. nedenlerle o tarihte fiilen çalışmayanların dikkate alınmaması gerekmektedir. İşverenin ve şirket ortaklarının ibraz edilen sigortalı hizmet listelerinde yer alması halinde bu kişiler de kontenjan ve fiili çalışan sayısının hesaplanmasında dikkate alınır ve bu doğrultuda işlem tesis edilir. İşbaşı eğitim programına katılacak kişi sayısı belirlenirken -engelli ve eski hükümlü kotalarının hesaplamasında baz alınan kriterlere paralel şekilde- aynı tüzel kişilik ve aynı vergi numarası altındaki değişik sigorta sicil numaralarına sahip bütün işyerlerinin anlaşılması gerekmektedir. Aynı il sınırları içinde -değişik alanlarda faaliyet gösteren- birden fazla işyeri ve bu işyerlerine bağlı şubeleri bulunan işverenin yararlanabileceği katılımcı sayısı da programın başlama tarihindeki toplam fiili çalışan sigortalı sayısına göre hesaplanacaktır. İşletmenin farklı şubelerinde aynı ay içerisinde farklı tarihlerde çalışan ve/veya birden fazla sigortalı hizmet listesinde ismi görünen kişiler mükerrer sayıma neden olmamak amacıyla bir kişi olarak değerlendirilecektir. Ayrıca aynı sigortalı hizmet listesinde aynı kişinin giriş ve çıkışı yapılmak suretiyle mükerrer sayımı söz konusu ise bu durumda da bir kişi olarak değerlendirilecektir. Kontenjan belirlenirken tüm kesirler tama iblağ olunacaktır. Tama iblağ olmaktan kasıt, hesaplama sonucu çıkan sayının yarımdan az olsa dahi bir üst sayıya yuvarlama yapılmasıdır.
Örnek Yirmi iki fiili sigortalı çalışanı bulunan işyerinde kontenjan hesaplanırken bu sayının 1/10’u olan 2,2 sayısı yukarı yuvarlanmak suretiyle üç katılımcı ile işbaşı eğitim programı başlatılabilecektir.
İşveren tarafından başvuru yapılan tarihe ait sigortalı hizmet listesinin ibraz edilememesi durumunda; izleyen ayda ilgili belgeleri vermek üzere bu tarihe ait sigortalı çalışan sayısına ilişkin İşveren Taahhütnamesi (EK-20) işverenden alınacaktır, program için yapılan başvuru ile program başlangıcının aynı tarihte olmaması halinde başvuru yapılan tarihteki duruma göre değil, program başlangıç tarihine göre işlem yapılacaktır. Bu durumda işverenden programın başladığı tarihe ilişkin fiili çalışan sayısını gösteren yeni bir taahhütname (EK-33) alınacak ve program, bu taahhütnamede belirtilen fiili çalışan sayısına göre kontenjan oluşturulmak suretiyle başlatılacaktır.
Sözleşme imzalanması;
İşbaşı eğitim programlarından yararlanacak olan işveren ile katılımcı arasında sözleşme (EK-21) imzalanır. Her katılımcı için ayrı ayrı sözleşme düzenlenir ve her sözleşme katılımcı ve işveren tarafından imzalanır. Ancak on ve üzerinde katılımcı bulunan programlarda her katılımcının imzası ve kimlik bilgileri açıkça belirtilmek suretiyle katılımcı listesi hazırlanarak tek bir sözleşme imzalanması da mümkündür. Sözleşmenin geçerlilik kazanması, il müdürlüğünce onaylanması halinde mümkün olacaktır. Taraflar, sözleşmede belirtilen hususlara uymakla yükümlüdür. İşveren, işyerini iştiraki olan veya diğer işverenlere devrettiğinde, devam etmekte olan işbaşı eğitim programı, sözleşme ve istihdam yükümlülüğü de o işyeri yönünden, devralan işverene aktarılır.
İşkur’a ibraz edilecek evraklar;
İşveren tarafından programa başvuru yapılırken aşağıdaki belgelerin ilgili olanlarının ibraz edilmesi gerekmektedir:
a) Talep dilekçesi,
b) İşveren taahhütnamesi (EK-20),
c) Ön Talep Formu (EK-35),
d) İşveren türüne göre; ticaret sicil gazetesi, vakıf senedi, dernek tüzüğü, birlik veya oda kaydı belgesi, dernek ve vakıflar için iktisadi işletmeye ait belgelerin aslı veya noter onaylı örnekleri,
e) Son üç aylık sigortalı hizmet listesi, (katılımcının işverenin çalışanı olup olmadığının kontrolü amacıyla istenir)
f) İmza sirkülerinin aslı veya noter onaylı örneği,
Yukarıda yer alan belgelerden asıl veya noter onaylı belgeler hariç diğer belgelerde işverenin imzaya yetkili kişisinin imzası ile tüzel kişiliğe ait mühür veya kaşe bulunması esastır. İl müdürlüğünce ihtiyaç duyulması halinde yukarıda yer alan belgelere ilave olarak işverenden bilgi ve belge istenmesi mümkündür.
İşveren tarafından başvuru yapılan tarihe ait sigortalı çalışan sayısına ilişkin doldurulacak EK-20 taahhütnamesine ilave olarak programın başladığı müracaat tarihinden farklı olursa yeni bir taahhütname EK-33 doldurulacaktır.
Yeni katılımcı talebi ve katılımcıların istihdamı ;
Aktif İşgücü Yönetmeliğin 51. maddesinin birinci fıkrasına göre, yeni katılımcı talebinde bulunan işverenin, başvuru tarihinden geriye dönük son bir yılda işbaşı eğitim programını tamamlayan katılımcılardan en az yüzde yirmisini kendi işyerinde veya başka işyerinde aynı meslekte en az altmış gün istihdam etmiş olması gerekmektedir.
Örnek 01.08.2014 tarihinde yeni katılımcı talep etmiş olan işveren, 01.08.2013 tarihinden itibaren işyerinde işbaşı eğitim programını tamamlayan 20 katılımcının % 20’sine tekabül eden 4 katılımcıyı en az 60 gün istihdam etmiş olmak şartıyla işbaşı eğitim programından yararlanabilir.
İşverenin, katılımcıları söz konusu maddenin birinci fıkrasında öngörüldüğü şekilde istihdam etmeye başladığına veya istihdam edeceğine veya en az altmış gün istihdam ettiğini ancak bunu henüz resmi olarak belgeleyemediğine dair taahhütname (EK-34) vermesi durumunda yeni katılımcı talebi değerlendirmeye alınabilecektir. Söz konusu taahhütnamede yer verilen istihdam yükümlülüğünün kesintisiz olarak yerine getirilmesi gerekmektedir.
Katılımcının program bitiminde kendi isteğiyle istihdam edilmeyi kabul etmemesi halinde yeni katılımcı talebinde bulunan işveren istihdam yükümlülüğünü varsa diğer program katılımcıları arasından, yoksa aynı veya yakın meslekte eğitim almış (kurs veya işbaşı eğitim programından mezun olmuş) Kuruma kayıtlı işsizlerden, bunun da bulunmaması halinde Kuruma kayıtlı işsizler arasından en az 60 gün süreyle yerine getirmek zorundadır. Katılımcının istihdam edilmeye başlanmış fakat 60 günlük süre bitmeden ayrılmış olması durumunda da, işveren kalan süre için istihdam yükümlülüğünü varsa diğer program katılımcıları arasından, yoksa aynı veya yakın meslekte eğitim almış (kurs veya işbaşı eğitim programından mezun olmuş) Kuruma kayıtlı işsizlerden, bunun da bulunmaması halinde Kuruma kayıtlı işsizler arasından yerine getirmek zorundadır.
İşverenin istihdam ile ilgili yükümlülük süreleri ve oranları asgari düzeyde belirlenmiş olup, il müdürlüğünce işverenin niteliğine göre bu süre ve oranın artırılması yönünde işveren ile yapılacak görüşmeler sonrasında süre ve oranlar artırılabilecektir.
Örnek 31.07.2014 tarihinde 10 katılımcı ile başlayan işbaşı eğitim programında (Y) işvereni program sonunda katılımcıların % 50’sini en az 90 gün süreyle istihdam edeceğini taahhüt etmiştir. Program 30.11.2014’te sona ermiş ve işveren 05.12.2014 tarihinde 5 katılımcıyı istihdam etmeye başlamış ancak il müdürlüğünce 25.04.2015 tarihinde yapılan tespitte işverenin katılımcıları kesintisiz 90 gün süreyle istihdam etmediği görülmüştür. Bu durumda tespit tarihi itibariyle varsa devam eden programlar sonlandırılacak ve işveren ile on iki ay süreyle Yönetmelik kapsamında kurs ve program düzenlenmeyecektir.
( İstihdam şartı ve yeni katılımcı talebi şartları 30 Aralık 2016 tarihli Genel Müdürlük talimatına göre şu şekildedir.: İşverenin en az %50 istihdam taahhüdü vermesi ve program sonunda katılımcıları program süresi 60 günden az olanlar için en az 60 gün, diğer programlarda ise program süresi kadar istihdam etmesi gerekmektedir.
Bir programdan yararlandıktan sonra tekrar başvuru yapan işverenler söz konusu istihdamı yerine getireceklerine ilişkin taahhütname vererek istihdam edilmesi gereken sürenin tamamlanmasını beklemeden de yeni programa başlayabilmektedir. Belirtilen taahhüt yerine getirilmezse işverene maddi yaptırım ve 12 ay süreyle kurs ve programlardan yararlanamama yönünde yaptırım uygulanmaktadır.)
Programa katılım koşulları;
Aktif İşgücü Yönetmeliğinin 52. maddesine göre, işbaşı eğitim programına katılmak için;
a) Kuruma kayıtlı işsiz olmak,
b) 15 yaşını tamamlamış olmak,
c) İşverenin birinci veya ikinci derece kan hısmı veya eşi olmamak
ç) Emekli olmamak,
d) Programın başlama tarihinden önceki üç aylık dönemde programa başvuru yapan işvereninçalışanı olmamak,
e) İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanmak,
şartları aranmaktadır.
(Yönetmelik gereği aranan şartlar yukarıdaki gibi olmakla birlikte, 30 Aralık 2016 tarihli İşkur Genel Müdürlüğü talimatnamesine göre, sözleşme imza tarihi itibari ile son 3 aydır işsiz olma şartı aranmaktadır.)
Yönetmeliğin 52/4. maddesi gereğince, katılımcılar yirmi dört ay içinde en fazla üçyüz yirmi fiili gün işbaşı eğitim programından yararlanabilirler.
( Genel müdürlük 30.12.2016 tarihli talimata göre ilk kez işgücü piyasasına girenler için en fazla 320 fiili gün, diğer kişiler için 160 fiili gün olarak düzenlenebilecektir.)
Ayrıca, işbaşı eğitim programından yararlanacakların, programın başlama tarihinden önceki üç aylık dönemde; programın yapılacağı işyerinin sigortalı hizmet listesinde kayıtlı çalışanı olmaması gerekir. İşverenden alınacak taahhütnamede katılımcının programın başlama tarihinden önceki üç aylık dönemde işverenin kayıtlı çalışanı olmadığı belirtilecektir. Aksi durumun il müdürlüğünce tespiti halinde bu durumdaki katılımcılara yapılan ödemeler yasal faizi ile işverenden tahsil edilecek ve tespit tarihinden itibaren işveren on iki ay süre ile bu Yönetmelik kapsamındaki kurs ve programlardan yararlanamayacaktır.
Program süresi;
Aktif İşgücü Yönetmeliğinin 53. maddesinde belirtildiği üzere program süresi, günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere (dinlenme süreleri hariç), haftalık kırk beş saatten, yine haftada altı günden ve toplamda üç yüz yirmi fiili günden fazla olamaz. Programa katılım saatleri, denetim imkanları dikkate alınarak ve sözleşmede belirtilmek şartları ile il müdürlüğünce belirlenebilir. Bu doğrultuda il müdürlüğünce denetiminde sorun yaşanmayacağı düşünülen vardiyalı sistemde çalışan işyerlerinde de program düzenlenebilecektir. İşverenin gerekçeli olarak yazılı talebi ve il müdürlüğünün uygunluk onayı ile en fazla 30 gün süre ile programa ara verilmesi mümkündür. Bu süre içinde katılımcıya herhangi bir ödeme yapılmaz ve katılımcı için sigorta primleri ödenmez. Yönetmeliğin 53/2. maddesine göre, engelliler için işbaşı eğitim programının süresi yirmi dört ay içerisinde üç yüz yirmi fiili gün olarak uygulanabilir. Bu durumda ikinci yüz altmış güne ait ödemeler 4857 sayılı Kanunun 30. maddesi gereğince kurulan Komisyon kararı ile ilgili idari para cezalarından karşılanabilecektir. Bu kapsamdaki uygulama ile ilgili usul ve esaslar bilahare belirlenecektir.
Devam zorunluluğu;
Aktif İşgücü Yönetmeliğinin 54. maddesinde belirtildiği üzere, katılımcılara doktor raporu ile tevsik edilebilen en fazla beş günlük sağlık izni dışında, hangi sebeple olursa olsun toplam program süresinin onda birinden fazla izin verilemez. Bu sürenin aşımı halinde, katılımcıların programla ilişiği kesilir. Beş günü aşan sağlık izinleri onda birlik izin süresinden düşülür.
Örnek 150 günlük bir programda beş günlük sağlık raporu dışında en fazla on beş gün izin kullanılabilecektir. Programın devamı sırasında beş günü aşan rapor alınması halinde katılımcının on beş günlük izin hakkından azaltma yapılacak olup, her halükarda devamsızlığın yirmi günü aşması halinde, katılımcının programla ilişiği kesilecektir.
Doktor raporu ile tevsik edilebilen en fazla 5 günlük sağlık izni dışında, devamsızlık süresinin işbaşı eğitim programı toplam süresinin 1/10’undan daha fazla olması halinde katılımcının sözleşmesi, il müdürlüğü tarafından fesh edilecek ve katılımcı fesih tarihinden itibaren on iki ay süreyle işbaşı eğitim programından yararlanamayacaktır. Katılımcının programdan mazeretsiz ayrılması durumunda sözleşme il müdürlüğü tarafından fesh edilecek ve katılımcı fesih tarihinden itibaren on iki ay süreyle Yönetmelik kapsamındaki kurs ve programlardan yararlanamayacaktır.
Sözleşmenin işverenden dolayı feshedilmesi durumunda, il müdürlüğünün uygun görmesi halinde katılımcıların yeni bir işyerinde işbaşı eğitimine katılabileceği belirtilmekte olup, devam edilecek işbaşı eğitim programı ile yapılan işbaşı eğitim programının toplam süresi yirmi dört ay içinde en fazla yüz altmış fiili gün olabilecektir.
Program giderleri ve ödenmesi;
İşbaşı eğitim programı giderleri, katılımcıya, işbaşı eğitim programına katıldığı her bir fiili gün için miktarı Yönetim Kurulunca belirlenen katılımcı zaruri giderlerinden ve programlara devam edilen süre içinde 31/5/2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 5. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında her bir katılımcı için tahakkuk edecek sigorta primlerinden oluşmaktadır. Söz konusu ödemelerin, katılımcılara ait devam çizelgelerinin işveren tarafından Kuruma ibraz edildiği tarihten itibaren en geç 10 işgünü içinde (mücbir sebepler dışında) gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Denetimler ve ziyaretler;
Yönetmeliğin 59. maddesine göre programlara ilişkin denetimler, Kurumun denetim yetkisi saklı kalmak şartı ile 4904 sayılı Kanunun 13. maddesi hükmü uyarınca oluşturulan Denetim Kurulu tarafından yapılır. Kurum personeli tarafından iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri çerçevesinde ve gerekli görüldüğünde Genel Müdürlük personeli tarafından da programın her aşamasında denetim ve ziyaretler gerçekleştirilebilir. Yüklenici, denetim ve ziyaretlerde gerekli kolaylığı sağlamakla mükelleftir. Düzenlenecek programın iş ve işlemlerini yürütmek amacıyla il müdürlüğü personelinden bir kişi program sorumlusu olarak görevlendirilecektir. Yönetmeliğin ve bu genelgenin mesleki eğitim kursları ile ilgili bölümünde kurs sorumlusu ile ilgili olarak belirlenen usul ve esaslardan ilgili olanlar program sorumlusu için de geçerli olacaktır. Program sorumlusu tarafından program ile ilgili olarak bu Genelge eki İşbaşı Eğitim Programı Değerlendirme Raporunun (EK-36) doldurulması gerekmektedir.
Sözleşmenin sona ermesi ve feshi;
Aktif İşgücü Yönetmeliğinin 58. maddesinde belirtildiği üzere sözleşme, sözleşmede belirtilen sürenin bitimi, katılımcıların işe alınması veya sözleşmenin feshi ile sona erecektir. Sözleşmenin tarafları, 4857 sayılı İş Kanununun 24 ve 25. maddelerinin birinci fıkralarının (II) numaralı bentlerinde yer alan hükümleri- 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinin (g) alt bendi hariç olmak üzere- kıyasen uygulamak suretiyle de sözleşmeyi fesih yetkisine sahiptir. Ancak sözleşmenin fesh edilebilmesi için; durumun fesih kararı alan tarafça aynı gün içinde yazılı olarak ve gerekçeleriyle birlikte sözleşmenin diğer tarafına ve en geç üç işgünü içinde il müdürlüğüne bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca fesih kararının geçerlilik kazanabilmesi için bu kararın il müdürlüğünce uygun görülmesi gerekmektedir. Fesih kararının il müdürlüğünce uygun görülmesi halinde, fesih kararı alındığı tarih itibari ile geçerlilik kazanır ve bu tarih aralığında katılımcıya herhangi bir ödeme yapılmaz veya yapılmış ödemeler feshe neden olan taraftan geri alınır.
Aynı maddenin dördüncü fıkrası hükümleri uyarınca il müdürlüğünün de uygun görmesi şartıyla programın dörtte birlik süresi içerisinde taraflar karşılıklı anlaşarak sözleşmeyi fesih yetkisine sahiptir. Söz konusu fesih kararının, karar alınmadan önce il müdürlüğüne bildirilmesi ve il müdürlüğünün uygunluk onayına istinaden uygulanması gerekmektedir. Bu durumda taraflara herhangi bir yaptırım uygulanmayacaktır.
Örnek 120 gün düzenlenmesi planlanan işbaşı eğitim programında taraflar en geç otuzuncu gün sözleşmeyi karşılıklı feshedebileceklerdir.
İdari yaptırımlar;
Aktif İşgücü Yönetmeliğinin 60. maddesinin birinci fıkrası gereğince, işverenin Yönetmeliğin 51. maddesinin birinci ve beşinci fıkralarında belirtilen taahhütnamede yer alan yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilirse, (yeni katılımcı talebi için geçerlidir) varsa devam eden programlar sonlandırılır ve bu programlar için katılımcılara yapılan tüm ödemeler yasal faiziyle işverenden tahsil edilir ve işveren tespit tarihinden itibaren on iki ay süre ile Yönetmelik kapsamındaki kurs ve programlardan yararlanamaz.
Örnek 12.12.2014 tarihinde işveren; 01.12.2014 tarihinde biten ve 10 katılımcının tamamladığı işbaşı eğitim programını tamamlayan katılımcıların ikisini 05.12.2014 tarihinde istihdam etmeye başladığını ve en az 60 gün süreyle istihdam edeceğini taahhüt edip katılımcıların işe giriş bildirgelerini il müdürlüğüne ibraz etmek suretiyle yeni katılımcı talebinde bulunmuş ve söz konusu talebi uygun görülerek 19.12.2014 tarihinde yeni program başlatılmıştır. İl müdürlüğü tarafından 26.03.2014’te yapılan kontrolde işverenin söz konusu yükümlülüğü yerine getirmediği tespit edilmiş ve devam eden program sonlandırılarak bu program için katılımcılara yapılan tüm ödemeler yasal faiziyle işverenden talep edilmiş ve 26.03.2014 tarihi itibariyle işverene on iki ay süre ile Yönetmelik kapsamındaki kurs ve programlardan yararlanamama yönünde yaptırım uygulanmaya başlanmıştır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında 58. maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarına göre sözleşmenin fesh edildiği durumlarda, katılımcıya Kurum tarafından yapılan ödemelerin yasal faiziyle feshe neden olan taraftan tahsil edileceği ve feshe neden olan tarafın fesih tarihinden itibaren on iki ay süre ile Yönetmelik kapsamındaki kurs ve programlardan yararlanamayacağı belirtilmiştir. Maddi yaptırım katılımcıya yapılan tüm ödemeler üzerinden uygulanacaktır.
Örnek 15.09.2014 tarihinde (E) işverenine bağlı işyerinde katılımcı (İ) işbaşı eğitim programına başlamıştır. 08.10.2014 tarihinde işveren (E), katılımcı (İ)’ye diğer işçilerin arasında hakaret etmiş ve bunun üzerine katılımcı (İ), 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendini kıyasen uygulamak suretiyle sözleşmeyi fesh etmiştir. (İ), sözleşmeyi feshettiğini aynı gün içinde yazılı olarak işveren (E)’ye ve 09.10.2014 tarihinde de il müdürlüğüne bildirmiştir. İl müdürlüğünce yapılan değerlendirmede 14.10.2014 tarihi itibariyle sözleşmenin feshi uygun bulunarak program sonlandırılmış, katılımcıya programın başladığı tarihten itibaren yapılan ödemeler işveren E’den talep edilmiş ve 14.10.2014 tarihi itibariyle işverene on iki ay süre ile Yönetmelik kapsamındaki kurs ve programlardan yararlanamama yönünde yaptırım uygulanmaya başlanmıştır.
Örnek 20.08.2014 tarihinde (G) işverenine bağlı işyerinde başlayan işbaşı eğitim programında İl müdürlüğünce yapılan denetimlerde işverenin sözleşme hükümlerine aykırı tutum, davranış ve uygulamalarda bulunduğu tespit edilmiş ve işverenin söz konusu uygulamaları devam ettirmesi nedeniyle 02.10.2014 tarihinde sözleşme il müdürlüğü tarafından fesh edilerek sözleşme taraflarına bildirim yapılmış, katılımcıya program başladığı tarihten itibaren yapılan ödemeler işveren (G)’den talep edilmiş ve 02.10.2014 tarihi itibariyle işverene on iki ay süre ile Yönetmelik kapsamındaki kurs ve programlardan yararlanamama yönünde yaptırım uygulanmaya başlanmıştır.
Aynı maddenin üçüncü fıkrası hükümleri uyarınca işverenin birinci veya ikinci derece kan hısmı veya eşi olan kişilerin veya işverenin çalışanlarının katılımcı olduklarının tespiti halinde bu durumdaki katılımcılara yapılan ödemeler yasal faizi ile işverenden tahsil edilir ve tespit tarihinden itibaren işveren on iki ay süre ile bu Yönetmelik kapsamındaki kurs ve programlardan yararlanamaz. Bu durumda tespit tarihi itibariyle programa son verilecektir. Birinci derece kan hısmı ifadesi, kişinin annesi, babası ve çocuklarını; ikinci derece kan hısmı ise kişinin kardeşleri, torunları, büyükanne ve büyükbabasını kapsamaktadır.
Katılım belgesi;
İşbaşı eğitim programı katılımcılarına, katıldıkları programa ilişkin bilgileri gösterir işveren ve il müdürlüğünce imzalı İşbaşı Eğitim Programı Sertifikası ) verilir. (EK-23).
S.M.M.M. Lütfi GÜLBENK
EK-19-isbasi-Egitim-Programi-Katilimci-Degerlendirme-Raporu-(2014/1-Sayılı-Genelge-Eki)
EK-21-İsbası-Egitim-Programi-Tip-Sozlesme-(2016-1-Sayılı-Genelge-Eki)
EK-22-İsbasi-Egitim-Programi-Katilimci-Devam-Cizelgesi-(2014/1-Sayılı-Genelge-Eki)
EK-35-İsbasi-Egitim-Programi-Basvuru-(On-Talep)-Formu)-(2016/1-Sayili-Genelge-Eki)