Makaleler
ANONİM ŞİRKET Mİ, LİMİTED ŞİRKET Mİ?
İşte Limited ve Anonim şirketler arasındaki farklar;
| LİMİTED ŞİRKETLER | ANONİM ŞİRKETLER |
| ORTAKLAR | |
| Tek ortaklı şirket olabilir. Ortak sayısı 50'yi geçemez. | Tek ortaklı şirket olabilir. Ortak sayısında bir sınırlama yoktur. |
| SERMAYE | |
| 10.000 TL Esas sermaye ile kurulabilir. | Asgari 50.000 TL Esas sermaye ve 100.000 TL Kayıtlı sermaye ile kurulabilir. |
| ESAS SERMAYENİN GRUPLARA AYRILMASI | |
| Esas sermaye paylarının gruplara ayrılması mümkündür. Örneğin Ltd'nin esas sermaye payları A, B ve C grubu olmak üzere üçe ayrılabilir. (TTK md. 576) Esas sermaye paylarının gruplara ayrılması için şirket sözleşmesinde bu doğrultuda bir düzenlemenin yer alması gerekir. | Sermayeyi temsil eden payların (A), (B) ve (C) gibi gruplara ayrılması AŞ'lerde çok sık rastlanan bir uygulamadır. Esas sermeye paylarının gruplara ayrılması için şirket sözleşmesinde bu doğrultuda bir düzenlemenin yer alması gerekir. |
| SERMAYE DEĞİŞİMİ | |
| Şirket sermayesinde esas sermaye öngörülmemişse şirket ortaklarının 2/3 ünün kararıyla değiştirilebilir. | Şirkett sözleşmesi ancak esas sermayenin yarısına tekabül eden ortakların kararıyla değiştirilebilir. |
| KAYITLI SERMAYE SİSTEMİ | |
| Anonim şirketlerden farklı olarak kayıtlı sermaye sistemi kabul edilmemiştir. Bu sebeple Ltd'nin sermaye artırımı yapabilmesi için genel kurul toplantısı yapmaları gerekir. | Halka açık ya da halka kapalı olup olmadığına bakılmaksızın tüm AŞ'lerde "Kayıtlı Sermaye Sistemini" kabul etmek mümkün olup, genel kurul toplantısı yapılmaksızın kayıtlı sermaye tavanına kadar sermayeyi artırma yetkisi Yönetim kuruluna tanınmıştır. |
| ORGANLAR | |
| GK + Müdür/Müdürler Kurulu | GK + Yönetim Kurulu |
| KAR PAYI | |
| Ortaklarına kar payı avansı dağıtması mümkündür. (TTK md.509 ve Kar Payı Avansı Dağıtılması Hakkında Tebliğ) | Ortaklarına kar payı avansı dağıtması mümkündür. (TTK md.509 ve Kar Payı Avansı Dağıtılması Hakkında Tebliğ) |
| PAY SENEDİ | |
| Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Ltd'lere getirilen en önemli imkânlardan biri de esas sermaye payının ispat aracı olan bir senede veya nama yazılı senede bağlanabilmesidir. Ancak önemle belirtmek gerekir ki bu olanak Ltd esas sermaye payını ne AŞ payına dönüştürür ne de yaklaştırır. Bu düzenleme ile amaçlanan ispatı ve gereğinde payın devrinde bazı kolaylıklar sağlanmasıdır. (TTK mad. 593) | Pay senedi bastırılması AŞ'ler için bir zorunluluk olmamak ile beraber AŞ'lerde nama yazılı pay senedi çıkarılabildiği gibi, bedelleri tamamen ödenmiş olan paylar için hamiline yazılı pay senedi de çıkarılabilir. AŞ'lerde pay senetleri menkul kıymetler bölümü başlığı altında düzenlenmiş olup, zilyetliğin devri ve ciro ile mülkiyet devrinin mümkün olması gibi menkul kıymet olmanın kriterlerini taşımaktadır. |
| İMTİYAZLI PAY | |
| İmtiyazlı pay çıkartılması yeni kanunda düzenlenmiştir. (TTK md.576) Oy hakkında imtiyaz tanınması hususunda ise; Kanun şirket sözleşmesi ile oy hakkı sınırlandırılmasına ve dolayısıyla oy hakkında imtiyaza izin vermektedir. (TTK. Mad.618/2) Ancak;yeni TTK ile getirilen oy hakkında imtiyaz, AŞ'in aksine payların itibari değerlerini farklılaştırmak suretiyle oluşturulabilir. Bir başka deyişle, kanuna göre esas sermaye paylarının itibari değerleri en az 25 TL olarak öngörülebileceğinden, diğer payların itibari değeri en fazla 250 TL olabilir. Bu durumda 25 TL itibari değerli pay grubuna 1 oy; 250 TL itibari değerli pay grubuna da 1 oy hakkı verilmek suretiyle oy hakkında imtiyaz oluşturulabilir. | Esas sözleşme ile bazı paylara veya pay gruplarına oy hakkında, temsilde, yönetim kurulunda üye bulundurmada, kar payında, tasfiye payında, rüçhan hakkı gibi haklarda üstün bir hak tanınabilir. Oy hakkında imtiyaz konusunda; AŞ'lerde eşit itibari değerdeki paylara farklı sayıda oy hakkı verilerek oyda imtiyaz tanınabilir. örneğin, (A) grubu paylara 1 TL karşılığında 5 oy hakkı; (B) grubu paylara 1 TL karşılığında 1 oy hakkı verilebilir. |
| PAY DEVRİ | |
| Ltd'depay senedi devri ile mülkiyet geçmediğindenkazancın doğması bu senetlerin elden çıkarılması ile değil imzaları noterce onaylı alan ve satan arasındaki yazılı devir sözleşmesi ve bu işlemin genel kurul kararıyla onaylanmasıyla birlikte meydana gelmektedir. Bu kapsamda sermaye payının devri için; "Pay devrine ilişkin yazılı sözleşmenin hazırlanması ve bu Sözleşmenin noterce onaylanması, Pay devrinin şirket genel kurulunca onaylanması", "Pay devrinin ticaret siciline tescili", "Pay devrinin şirket pay defterine kayıt edilmesi" gerekmektedir. | Sermaye payınındevri daha kolay, noterden onaylanmasına gerek yok. Ortak sahip olduğu hisseyi devretmek istediğinde ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa hisse devri sözleşmesi ile devredebilir.Hisseler karşılığında hisse senedi basılmış veya geçici ilmühaber çıkartılmış ise bunlar ciro edilerek devredilebilir. Noter huzurunda devir şart değildir.Devirler ticaret siciline tescil edilmez. |
| HALKA AÇILMA | |
| Halka açılma imkanı yoktur. | Halka açılma imkanı vardır. |
| TAHVİL ÇIKARAMA | |
| Tahvil çıkaramadığı gibi menkul değerlerle ilgili aracılık faaliyetinde bulunamaz. | Ödünç para bulmak için borç senetleri (tahvil) çıkarabilir. (TTK md. 504). |
| İNTİFA SENEDİ ÇIKARMA | |
| Yeni kanunla Ltd'inde intifa senetleri çıkartabilmesine imkan tanınmıştır. Ltd'lerde intifa senedi çıkarılması için şirket sözleşmesinde bu doğrultuda hüküm bulunmalıdır. Bu konuda Anonim Şirketlere ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır. | AŞ'ler İntifa senedi çıkarabilir. (TTK md.502,503) |
| YK TEŞKİLAT YÖNERGESİ | |
| TTK'nın 644. Maddesi AŞ'lere ilişkin hangi hükümlerin Ltd'lere de uygulanabileceğini düzenlemiştir. Bu hükümler arasında yönetimin devrine ilişkin bir madde yoktur. Ayrıca Ltd'lerde YK gibi bir organ değil Müdürler Kurulu mevcut olup, Kanunda Ltd'ler için MK Teşkilat Yönergesi düzenlenebileceğine dair bir düzenleme de mevcut değildir. | TTK "yönetimin devri" başlıklı 367. Maddesine göre, esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği biriç yönergeyegöre; yönetimi kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya 3. Bir kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Böylece; her kişi yetkili kılındığı alandan münhasıran sorumlu olacaktır. |
| KAMU BORÇLARINDAN SORUMLULUK | |
| Ortağın kamu borçlarından sorumluluğu vardır. Şirketin Vergi, SGK primi borçlarının tahsil edilemeyen kısmından tüm malvarlığıyla sorumludur. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 35. Maddesi'ne göre; Ltd'den tahsil edilemeyen ya da tahsil edilemeyeceği anlaşılankamu borçları için şirket ortakları sermaye payı oranları ölçüsünde sorumlu tutulabilecektir. | Ortağın kamu borçlarından sorumluluğu yoktur. Anonim Şirketlerde ortağın vergi, SGK ve şirketin diğer borçlarından dolayı hiçbir sorumluluğu yoktur. Tek sorumluluğu taahhüt ettiği sermaye borcunu ödemesidir. Ortaklar sadece şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermaye miktarı ile Şirkete karşı sorumludurlar.Sermaye borcunu ödeyen ortağın kamu borcu dahil hiçbir borçtan sorumluluğu bulunmamaktadır. |
| EK ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ | |
| Ortaklar şirket sözleşmesiyle, esas sermaye payı bedeli dışında kanunda öngörülen hallerdeek ödeme ile de yükümlü tutulabilirler. (TTK. Md.603) | Ek ödeme yükümlülüğü mevcut olmayıp, ortaklar sadece sermaye taahhüdü ile sorumlu tutulabilirler. |
| VERGİDEN İSTİSNA | |
| Şirket hissesi kaç yıl sonra satılırsa satılsın elde edilen kazanç gelir vergisine tabi. Gerçek kişi şirket ortağının payını 2 (iki) yıldan fazla elde tutulup satması halinde ortaklık paylarının satışından doğan kazanç, GVK Mükerrer 80. Maddesinin 4. bendine göregelir vergisine tabi olmakta olup, muafiyet söz konusu değildir. | Şirket pay senedinin 2 yıl geçtikten sonra satılması durumunda elde edilen kazanç tutarı vergiye tabi değil. Gerçek kişi şirket ortaklarının AŞ pay senetlerini 2 (iki) yıldan fazla elde tuttuktan sonra satmaları halinde doğan kazanca vergi istisnası tanınmaktadır. Bir başka ifadeyle, AŞ'lerdeki pay satışlarında pay senedi veya geçici ilmühaber belgesi olması koşuluyla 2 (iki) yıldan fazla elde tutulup satılması halinde değer artış kazancı hesaplanmaz. |
| BAKANLIK TEMSİLCİSİ | |
| Hiçbir Ltd toplantısındaBakanlık Temsilcisinin bulunmasına gerek yoktur. (TTK mad.407 ve 617. Madde Bakanlık temsilcisine ilişkin olan hükümlerin kıyasen uygulanamayacağını belirtmiştir. Aynı zamanda, Anonim Şirketlerin GK Toplantılarının Usul ve Esasları ile bu Toplantılarda Bulunacak Bakanlık Temsilcileri Hakkındaki Yönetmelik sadece AŞ'lerden bahsetmiştir.) | Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın Anonim Şirketlerin GK Toplantılarının Usul ve Esasları ile bu Toplantılarda Bulunacak Bakanlık Temsilcileri Hakkındaki Yönetmelik Hükümlerinin 32. Maddesi'nde detaylı olarakhangi GK toplantılarında bakanlık temsilcisinin bulunması gerektiği tek tek sayılmıştır.(örneğin; sermaye artırımı, azatlımı, birleşme, bölünme, tür değiştirme, amaç ve konu değişikliği vb gibi..) |
| ELEKTRONİK KURULLAR | |
| Sermaye Şirketi olması sebebiyle e-Genel Kurul ve Müdürler Kurulu yapabilme imkanı tanınmıştır. | e-Genel Kurul ve Yönetim Kurulu yapabilme imkânı tanınmıştır. (TTK mad 1527 ve AŞ. Genel Kurullarının Elektronik Ortamda Yapılmasına İlişkin Yönetmelik ve Tebliğ) |
| DENETİM | |
| Sadece Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen şartları sağlayan Ltd'ler bağımsız denetime tabi olacaktır. Bu belirlemelerin dışında kalan şirketler için yasada ve bu konu ile ilgili olarak düzenlenen yönetmelikte boşluk olduğu kanaatindeyiz. Zira 6455 sayılı Torba Kanun'un 80. Maddesine göre" bağımsız denetime tabi olan Anonim Şirketler" dışında kalan bütün anonim şirketler" denetim altına alınırken, anonim şirketlerden daha fazla ciroya sahip Ltd'ler için yönetmelikte bir düzenleme yapılmamıştır. Buradan hareketle Ltd'lerin denetime tabi olmadığı sonucuna varılmalı mı yoksa TTK'nın Denetçi başlıklı 635. maddesine göre Anonim Şirketin denetçiye, denetime ve özel denetime ilişkin hükümleri Ltd' için de uygulanır hükmünden hareketle kıyasen bağımsız denetim dışında kalan Ltd 'lere AŞ'lere ilişkin hükümler uygulanarak denetime tabi tutulur şeklinde mi değerlendirilmesi gerektiği hususunda mevzuatta ve uygulamada bir boşluk olduğu görüşündeyiz. | Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen A.Ş.'ler bağımsız denetime tabi olacaktır. Bu kapsam dışında kalan AŞ'ler ise 6455 sayılı Torba Kanun'un 80. Maddesi hükümlerine göre denetlenecektir. Denetime ilişkin usul ve esaslar ile bu madde hükmü uyarınca denetim yapacak denetçilerin nitelikleri, ilişkin hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecektir. |
| AVUKAT BULUNDURMA | |
| Limited şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu yoktur. | Sermayesi 250.000.- TL ve üstünde olan şirketler bir avukatla danışmanlık anlaşması yapmak zorundadı |
| DEFTER TUTMA | |
| Yevmiye, defteri kebir, Envanter, ortaklar pay, genel kurul toplantı ve müzakere defteri tutmak zorundadır.Yevmiye ve Tutulması halinde müdürler kurulu karar defteri takip eden yılın 3. ayı sonuna kadar noterden kapanış onayı şarttır. Limited şirketlerde Müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteride tutulabilir, tutulması halinde açılış ve kapanış onayları şarttır. Limitet şirketlerde halen kullanılmakta olan pay defterleri ve ortaklar kurulu karar defterleri yeterli yaprakları bulunmak kaydı ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri olarak kullanılmaya devam olunabilir. | Yevmiye, defteri kebir, Envanter, Yönetim kurulu karar, ortaklar pay, genel kurul toplantı ve müzakere defteri tutmak zorundadır. Yevmiye ve Yönetimkurulu karar defteri takip eden yılın 3. ayı sonuna kadar noterden kapanış onayı şarttır. Mevcut durumda kullanılmakta olan pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydı ile açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. |
| ORTAKLARIN ALACAK DURUMU | |
| Ortaklardan alınan tüm emanetler ve ödünç paralar, ancak tüm alacaklar ödendikten sonra geri ödenebilir. | Ortakların şirkete verdiği emanet paralar, ödünçler, borçlar hiçbir koşul belirtilmeden hemen iade edilebilir. |
| ORTAKLIKTAN ÇIKMA / ÇIKARILMA | |
| Şirket sözleşmesinde bir ortağın genel kurul kararı ile şirketten çıkarılabileceği sebepler öngörülebilir (TTK md. 640). Şirket haklı sebepler dolayısıyla ortağın şirketten çıkartılması için mahkemeye başvurulabilir (TTK md. 640/3). Şirket sözleşmesi, ortaklara şirketten çıkma hakkı tanıyabilir (TTK md. 638/1). Her ortak haklı sebeplerin varlığında şirketten çıkmasına karar verilmesi için dava açabilir (TTK md. 638/2). Şirketten çıkmak isteyen ortak şirketten sermaye payının gerçek değerini isteyebilir (TTK md. 641/1). | Pay sahiplerinin cebren mahkeme kararıyla şirketten çıkartılması söz konusu değildir. Pay bedelini ifa etmeyen pay sahibi çağrıya rağmen faiziyle birlikte borcunu ödemez ise taahhüt ettiği paylardan yoksun bırakılır (TTK md. 482/2). Ortaklıktan çıkma, çıkarılma ve pay devri Ltd' ye göre daha basit ve esnektir. |
| ŞİRKETİN FESHİ | |
| Yeni TTK, ortaklara haklı sebeple şirketin feshini isteme hakkı tanınmıştır. | AŞ'lerde şirket ortaklarına böyle bir hak tanınmamıştır. |
III- SONUÇ
Şirket kurucuları için şirketin türü çok önemlidir. Özellikle kuruluş aşamasında bu tercih bir kat daha önemlidir.
Burada avantajlarıyla öne çıkan şirket anonim şirket türüdür.
Anonim şirket türünün diğer şirket türlerine göre sayısız avantajları bulunuyor.
Diğer hukuki türlere göre kurulmuş limited vb. şirketler yeni TTK hükümlerine göre türlerini Anonim Şirkete dönüştürebilirler. Bu dönüşüm şirketlere önemli mali külfet getirmemektedir.
Öte yandan esas sözleşmede belirtilmek kaydıyla anonim şirketlerde;
a- Hissedarlar arasında imtiyaz oluşturulabilir. Bunun için, hisseler farklı gruplara ayrılabilir.
b- Hisselerin devrinde zorlayıcı hükümler konulabilir. Hisse devrinde diğer ortaklara öncelik sağlanabilir. Yönetim Kuruluna yetki verilebilir. Bu suretle hissedarların hisselerini üçüncü kişilere satmaları zorlaştırılabilir hatta imkânsız hale getirilebilir.
c- Yönetim Kurulunun seçiminde hissedar gruplarına imtiyaz tanınabilir. Örneğin bir kısım hissedarın Yönetim Kurulu üyelerinin yarısından bir fazlasını seçme hakkı verilebilir.
d- Sermaye artırımları için Türk Ticaret Kanunu’nda yazılı olan toplantı nisapları ağırlaştırılabilir. Bu suretle sermaye artırımı yoluyla küçük hissedarların paylarının azalması engellenmiş olabilir.